Zon Kontrolü ve Faydaları
Zon kontrolü , binayı ısıtma veya soğutma kontrolünün birbirinden bağımsız yapıldığı bölgelerde ayırmaktadır.Bu sayede her ayrı bölgenin ayrı bir ayar değeri , kontrolörü ve ilgili bölgeye giden ısıyı kontrol eden son kontrol elemanı bulunur.Zon kontrölünün faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
* Gün ve mevsimlere göre değişen ısıtma/soğutma ihtiyaçlarına göre sistemin kendisini uyarlaması
* Bölgenin ayrı ayrı sıcaklıklara ayarlanabilmesi
* Binanın her yerinde homojen konfor şartlarının sağlanması
* % 30’a varan enerji tasarrufu
İlk yatırım maliyeti karşılaştırıldığında da iki zonlu bir sistemi iki ayrı klima cihazı yerine 1 klima cihazı ve zon kontrolü ile çözmek daha ekonomik olmaktadır.Zon sayısı arttıkça aradaki fark artmaktadır.Ayrıca birden çok klima cihazının bakım, servis maliyetleri açısından işletme maliyeti de daha fazla olacaktır.Zon kontrolü yapmak hem kullanıcılara ısıl konforu seçme şansını verdiği gibi, hemde farklı çalışma saatleri ve kullanım karakterlerine sahip zonların enerji tasarrufu sağlanarak istenilen ısıl konfora ulaşılmasını sağlar.Kullanılmayan bölgelerin sıcaklık ayarları ısıtmada daha düşük , soğutmada daha yüksek tutularak daha az enerji harcanır.Soğutma sistmelerinde Zon kontrolü değişik bölgelere giden havalandırma kanallarına yerleştirilen motorlu zon damperleri yardımı ile yapılır.Zon termostatları ile ilgili bölgede istenen sıcaklık ile gerçek sıcaklığı karşılaştırır ve buna göre ilgili bölgenin damperlerini açar veya kapatır.Aynı zamanda klimayı kontrol eden termostada ilgili bölgenin ısıtma veya soğutma ihtiyacını bildiren bir sinyal gönderir.Klima termostadı çeşitli
bölgelerden gelen ihtiyaç sinyallerine göre ısıtma ve soğutmayı sırayla devreye sokar.
Klima cihazının toplam hava debisi , tüm zonların ihtiyacını karşılayacak şekilde seçildiği için bir veya birkaç zon damperi kapattığı sırada , fanın oluşturduğu fazla debi, elektronik veya mekanik kontrollü bir by-pass damperinin boyutu toplam hava debisinden en düşük debi ihtiyaçlı zonun hava debisi düşülerek bulunur.Statik basıncı 125 Pascal’a kadar olan sistemlerde mekanik by-pass damperi yeterli olurken , bunu üzerindeki basınçlarda bir statik basınç sensörü ile oransal motorlu damper motoru kullanılmalıdır.Bundan daha iyisi, debi kontrolü için frekans kontrollü değişken debili fanlar kullanılmalıdır.